نظام مالیات بر اشخاص حقیقی در ایران، معایب و نقصهایی دارد. تحول در نظام مالیاتی نیز یکی از ضرورتهایی است که در اسناد بالادستی کشور از جمله سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت آمده است. یکی از راهکارهای اصلی جهت اصلاح این ساختار، تحول سیستمی با محوریت استقرار مالیات بر مجموع آمد است؛ امّا الگوی مالیات بر مجموع درآمد ظرایف بسیاری دارد که لازم است انواع و ابعاد مختلف آن و تجارب کشورها در این باره مورد ارزیابی قرار گیرد و شرایط مختص به ایران نیز واکاوی شود.
در این زمینه نیز پژوهشهای اندکی انجام شده است. بنابراین، مسئله پژوهش حاضر این است که مزایا و معایب هریک از انواع مالیات بر مجموع درآمد چیست؟ و نظام مالیاتی متناسب برای ایران کدام است؟ این پژوهش که با روش کتابخانهای انجام شده است، پس از ارزیابی انواع PIT و بررسی ابعاد مختلف اقتصاد سیاسی ایران، به این نتیجه رسیده است که الگوی مالیات بر مجموع درآمد هموار به همراه اعتبار پایه (نوع سوم) بیشترین تناسب را با ساختار اقتصاد سیاسی ایران دارد و اهداف کارایی، عدالت و سادگی را در حد مطلوب تأمین میکند.
همچنین، پیشنهاد میشود یارانههای نقدی در قالب اعتبار مالیاتی پرداخت شود. یافتههای این تحقیق، دلالتهای سیاستی نیز برای کاهش یا حذف معافیتهای مالیاتی، ایجاد پایگاههای جامع اطلاعاتی، اصلاح قوانین و تغییر رویههای اجرایی کشور دارد.