نویسندگان

چکیده مقاله

نسبت اقتصاد مقاومتی و نظام اقتصادی اسلام یکی از تعیین‌کننده‌ترین مؤلفه‌هایی است که جهت‌گیری اصلی را در اجرای اقتصاد مقاومتی مشخص می‌کنند. پس از گذشت سال‌ها از مطرح‌شدن اقتصاد مقاومتی در ادبیات حکمرانی انقلاب اسلامی، وجود تلقی‌های متفاوت از این نسبت در بین اقتصاددانان و متصدیان اجرایی اقتصاد کشور بسترساز بروز ناهماهنگی‌هایی در عرصه عمل شده است که به‌نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین موانع پیش‌رو در پیشرفت اجرایی سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی شمرده می‌شود. آنچه در این‌باره باید پاسخ داده شود این است که اقتصاد مقاومتی از دو حیث «خواستگاه» و «ظرف اجرایی» چه نسبتی با نظام اقتصادی اسلام دارد؟ و اساساً این‌که سیاست‌های کلی ابلاغی به‌وسیله رهبر معظم انقلاب در چارچوب یک نظام اقتصادی خاص پی‌گیری بشود چه اثرهایی بر اجرای آن خواهد داشت؟ مقاله پیش‌رو با بهره‌مندی از روش اسنادی – کتابخانه‌ای به‌عنوان یکی از روش‌های معتبر در مطالعات انسانی، با محور قراردادن تعریفی که رهبری در مقدمه سیاست‌های ابلاغی از این نسبت می‌کنند ضمن بررسی انتقادی آرای موجود در این‌باره و نیز نگاهی به ویژگی‌های مفهوم‌هایی مانند: اقتصاد مقاومتی، مقاومت اقتصادی، نظام اقتصادی اسلام و ... در اندیشه معظم‌له به این نتیجه می‌رسد که خواستگاه اصلی مفهوم مقاومت اقتصادی به‌عنوان یکی از ویژگی‌های اصلی نظام اقتصادی اسلام، آموزه‌های اسلامی است؛ بنابراین بهترین ظرف اجرایی برای آن نیز همین نظام خواهد بود. اگر این سیاست‌ها در بستر نظام اقتصادی اسلام و با رویکردهایی مانند اتکا به دانش و فناوری، عدالت بنیانی، درون‌زایی، برون‌گرایی و ... که مقام معظم رهبری برای آن بر شمرده‌اند پی‌گیری نشوند، هیچ تضمینی برای دست‌یابی به هدف‌های تعیین‌شده برای آن وجود نخواهد شد. گِره پدید آمده در پیشرفت عملی اقتصاد مقاومتی نیز ناشی از غفلت در همین موضوع است.